گروه آموزشی مشاور پروژه

ارائه دهنده پرسشنامه و آزمون و ارائه خدمات در زمینه تحلیل داده های آماری با SPSS

نگارش پایان نامه و پروپوزال در رشته های روانشناسی، مشاوره، علوم تربیتی و علوم اجتماعی

شماره تماس: ۰۹۳۷۰۳۳۴۸۸۵-۰۹۱۹۳۶۶۹۸۴۹

فهرست منابع

باور به جهان عادلانه

پیامدها و کارکردهای باور به جهان عادلانه

تمایزاتی در باب باور به جهان عادلانه

باور به جهان عادلانه شخصی و عمومی

باور به جهان عادلانه برای خود و دیگران

باور به جهان عادلانه و ناعادلانه

پیامدهای باور به جهان عادلانه و ناعادلانه

عملکردهای باور به جهان عادلانه

عدالت و برابری مفاهیم شناختی و فلسفی هستند که در طول قرن­ها موضوع تاملات فراوانی بوده‌اند. برای مثال ارسطو[۱] بين برابری کمی (یکسانی در تعداد یا اندازه) و برابری نسبی (توازن و یکنواختی نرخ‌ها) تمایز قائل شده است (فیتزپاتریک، بی تا؛ ترجمه همایون پور، ۱۳۹۵). این گونه نظریه پردازی‌ها در باب عدالت و برابری طی سال‌ها و تا به امروز ادامه پیدا کرده است. از منظر روانشناسی شناختی، دیدگاه‌های افراد در باب حضور و وجود عدالت در چارچوب شناخت‌ها، نگرش‌ها و باورهای معطوف به مردم، موقعیت‌ها، شرایط و پدیده‌های مختلف، به‌صورت مفروضاتی به نسبت پایدار در می‌آیند که عملکرد و رفتار افراد را در سطح جامعه و در تعامل بین افراد با یکدیگر و یا نهادهای اجتماعی هدایت می‌کنند. به باور جانوف بولمن (۱۹۹۲) باورهای هر انسانی درباره دیگر انسان‌ها و فراتر از آن درباره دنیایی که در آن زندگی می‌کند، مفروضات اساسی زندگی هر انسانی هستند که از طریق نظام‌های شناختی هر فرد تعبیر و تفسیر حوادث و رخدادها را تحت تأثیر قرار می‌دهند مجموعه ای از باورهای انسان در باب عدالت درنهایت منجر به شکل گیری باورهای کلی و عمومی در باب عادلانه یا ناعادلانه بودن شرایط دنیا می‌شود. این گونه باورها را لرنر (۱۹۸۰) به‌عنوان باور به جهان عادلانه مطرح کرده است (چراغی، ۱۳۹۳).

انسان‌ها نیازمند درک دنیای اجتماعی خویشتن به‌عنوان مکانی قابل پیش بینی، منظم و استوار هستند. چنین درکی به افزایش مهار محیط، انگیزش، خوداثربخشی، حرمت خود[۲]، سلامت روانی و ممنوعیت هنجاری رفتارهای مختلف منجر می‌شود (گل پرور و جوادی، ۱۳۸۵). ازجمله باورهایی که انسان‌ها در خزانه ذهنی خود جای داده­اند باور به جهان عادلانه است که در ادراک نظم و استواری جهان اجتماعی نقش غیر قابل انکاری ایفا می‌کند. این باورها دارای این درون مایه ذهنی هستند که افراد خوب با رویدادها و پیامدهای خوب و افراد بد با رویدادها و پیامدهای بد مواجه می‌شوند. بنابراین هر کس مسئول چیزی است که نصیبش می‌شود (گل پرور، کامکار و جوادی، ۱۳۸۶).

باور به عادلانه بودن دنیا در زمره مطرح‌ترین باورها در حوزه روانشناسی قرار دارد. دلیل اهمیت این باورها تا اندازه‌ی زیادی از گرایش فطری انسان به مساوات و انصاف که خود از زیربناهای عدل محسوب می‌شود نشأت می‌گیرد. لرنر در سال ۱۹۶۵ مفهوم باور به جهان عادلانه را مطرح کرد. از آن تاریخ بیش از ۴۰ سال می‌گذرد و طی این مدت مفهوم دنیای عادلانه فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است. این مفهوم از همان آغاز دارای این درون مایه بود که به شکلی کاملاً عادلانه امور خوب و مطلوب برای انسان‌های خوب و امور بد و نامطلوب برای انسان‌های بد اتفاق می‌افتد. این باورها استوار و ازنظر بین فرهنگی تعمیم پذیرند. این سازه در ادبیات باورها، آنچنان از اهمیت برخوردار بوده و هست که تقریباً هر دهه یک بار، دانش و اطلاعات علمی مربوط به این حوزه توسط محققان مختلف مورد بررسی قرار گرفته است (فرنهام[۳]، ۲۰۱۳). این امر نشان از علاقه پایدار به این مفهوم و اندازه گیری آن دارد.

به زعم فرنهام (۲۰۱۳) باورهای دنیای عادلانه، انعکاسی از وجود نظم و انصاف در دنیاست. یعنی مکانی که استحقاق و شایستگی پاداش را داراست و در برابر آن گناه و تقصیر مورد مجازات و تنبیه قرار می‌گیرد. اما باور به دنیای ناعادلانه انعکاسی از دنیای مملو از بی عدالتی و بی انصافی است که در آن بی‌گناهان بجای گناهکاران مجازات و تنبیه می‌شوند شایستگی و استحقاق پاداش داده نمی‌شود و گناهکاران از زیر بار مجازات به اشکال مختلف می‌گریزند. لو[۴](۲۰۰۲) بر این باور است که محتوای این دو دسته باور، کرانه‌های یک پیوستار نیستند بلکه دو دیدگاه کاملاً متفاوت و مستقل درباره‌ی دنیا به شمار می‌آیند.

بر اساس نظریه باور به جهان عادلانه انسان‌ها از زندگی در دنیا با سطوح مختلفی به این باور می‌رسند که هر کسی در دنیا چیزی را بدست می‌آورد که سزاواری و شایستگی آن را دارد. بر اساس چنین مفروضه ای، افراد خوب به فرجامی نیک و افراد بد به فرجامی بد می‌رسند (پارلند و ناسن، ۲۰۱۰؛ به نقل از چراغی، ۱۳۹۳).

تحقیقات گویای آن است که افراد دارای باورهای دنیای عادلانه نیرومند مایل به فهم دلیل نابرابری‌ها هستند، و واکنش‌های تند کمتری در برابر خسارات و زیان‌های احتمالی نشان می‌دهند و بیشتر احتمال دارد تا قربانیان حوادث و بی عدالتی‌های اجتماعی را سرزنش کنند. همچنین افراد دارای باور به جهان عادلانه تمایل بیشتری به قاطعیت، منطقی بودن و اعتماد کردن داشته و دارای کنترل درونی دارند و رفتارهای اخلاقی بیشتری از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل گفته می‌شود که باور به جهان عادلانه دارای کار کردهای سازشی است. در واقع کارکردهای سازشی باورهای دنیای عادلانه آنقدر نیرومند است که افراد را وا می‌دارد تا در برابر بی عدالتی‌های آشکار و نهان، باورهای خود را به روش‌های مختلفی محافظت نمایند (اوتو، بوس، دالبرت، اسچوپ و هویر[۵]، ۲۰۰۶).

در واقع در یک دنیای سراسر از عدالت، یک آینده مثبت و نویدبخش، موهبت و بخشش دنیایی نیکخواه نیست بلکه پاداشی برای ویژگی و رفتار شخصی است. بنابراین باور به جهان عادلانه شاخصی از یک قرارداد شخصی برای رفتار کردن به شیوه‌ای منصفانه است (لرنر، ۱۹۷۷). به همین خاطر افراد دارای باورهای دنیای عادلانه نیرومند، بیشتر به عدالت و انصاف یکدیگر اعتماد می‌کنند، یعنی انتظار دارند دیگران با آن‌ها منصفانه رفتار کنند. این افراد به راحتی برای آینده خود سرمایه گذاری می‌کنند، چرا که اطمینان دارند سرمایه گذاری آن‌ها بصورتی منصفانه پاداش داده خواهد شد (اوتو و دالبرت[۶]، ۲۰۱۵).

بازدیدها: 159